18 jan Testerep en het verzonken Oostende
Nog tot en met 20 april 2025 vindt in de Venetiaanse Gaanderijen van Oostende een expo plaats over het kustverleden, het verdwenen eiland Testerep en de storm die het Middeleeuwse Oostende verzwolg. De tentoonstelling zorgt voor een boeiende, interactieve mix tussen wetenschap, educatie en entertainment. Zo wordt aanvankelijk complexe materie overzichtelijk, met kennis van zaken, op een aangename en begrijpelijke manier uitgelegd, waardoor het prettig is deze ‘exhib’ te bezoeken.
Testerep komt voor het eerst in bronnen voor in de 10e eeuw, nl. in twee akten uit 992 en 995 waarbij de St.Pietersabdij in Gent een ‘terrae aan de oves’ verwierf met een capaciteit van 900 schapen.
Inpoldering
In de Middeleeuwen werd het landschap rond Testerep ingrijpend veranderd door bedijking en inpoldering. Aanvankelijk beschermden ringdijken kleine stukken land, maar vanaf de 11e en 12e eeuw werden grote delen, zoals de brede Testerepgeul bedijkt. Hierdoor kon men steeds meer op grotere schaal aan landbouw doen, ondanks de voortdurende dreigeing van het zoute water. De aanleg van de nieuwe dam (Nieuwendamme) rond 1150 markeerde de definitieve inpoldering. Testerep verdween zo als eiland en ging op in het vasteland met vruchtbare polders die het landschap blijvend veranderden.
Nieuwe gemeenschap
Gravin Margaretha van Constantinopel stichtte in 1266 Oostende als strategische kuststad. Ze ontwierp de stad met een rechthoekig stratenplan en een centraal marktplein. De stadshal werd het kloppend hal van de nieuwe gemeenschap. Doel was om kooplieden en vissers aan te trekken. De bewoners moesten grondbelasting betalen maar kregen privileges als bv tolvrijstelling, toegang tot de handelsroutes etc. Zo werd Oostende een belangrijke vissers- en handelsplaats, al bleef de stad bescheidener in vergelijking tot andere Vlaamse steden, heet het. Pas in de 17e en 18e eeuw ontwikkelde Oostende zich tot een kosmopolitische stad van vissers, handelaars, avonturiers die hun heil zochten in de Kaapvaart.
Storm op zee
De legende wil dat Testerep in zee verdween. Dat is niet helemaal het geval. Een gedeelte ligt er nog steeds, maar werd door de eeuwen heen zwaar gehavend door de stijgende zee. Doorheen de 14e eeuw zijn er vermeldingen van schade en door stormen werd Oostende in 1394 grotendeels verzwolgen door de zgn. St. Vincentiusstorm. De stad moest toen verder landinwaarts (Bredene) worden heropgebouwd.
Vaststelling, de zeespiegel stijgt sinds de vorige eeuw veel sneller. Waar ze de laatste 5000 jaar bleef steken op een gemiddelde van 7cm per eeuw steeg ze in de 20e eeuw met 20 cm. Verwacht wordt dat dit nog verhoogt naar 30 cm en meer. Dat zijn snelheden die overeenkomen met de laatste IJstijd en de vorming van de Noordzeekust zo’n 9000 jaar geleden. Toen steeg het zeeniveau met ca 70 cm per eeuw!
Kustvisie
Hierdoor is een kustvisie uitgewerkt. De stijgende zeespiegel vormt een grote uitdaging. In het Masterplan dat tot 2030 wordt uitgerold vallen er tal van stappen te noteren. Denk aan het verleggen van de kustlijn het ontwikkelen van de duinengordel, het verhogen van dijken en te kijken naar maatregelen om de kustmorfologie en de 4 havens te beschermen.
Dat alles wordt verteld op grote panelen, via o.a. tal van voorwerpen, zoals postkaarten uit privécollecties, gravures van de Koninklijke Heem- en Geschiedkundige kring De Plate of landschapsportretten van de gemeente Middelkerke. Maar ook net zo goed vind je er LEGO om mee aan de slag te gaan .
Praktisch: Venetiaanse Gaanderijen, hoek K.Boudewijnpromenade – Parijsstraat Oostende, elke dinsdag tm zondag tussen 13.30 u en 17 u. Info en tickets: www.oostende.be/testerep.
Perscontact: Stijn Jodts via stijn.jodts@oostende.be of Nicolas Holvoet: nicolas.holvoet@oostende.be
Tekst en foto’s: Jempi Welkenhuyzen